Fed parasal sıkılaştırma yolunda bir yılı geride bırakırken hedeflerine hem daha yakın hem de daha uzak. Tam olarak bir yıl önce, 16 Mart 2022’de Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) sekiz faiz oranı artışının ilkini ilan etti. Amaç: merkez bankası yetkililerinin bir yılın büyük bir bölümünü “geçici” diyerek göz ardı ederek geçirdikleri inatçı enflasyon dalgasını durdurmak.
O zamandan bu yana, tüketici fiyat endeksi %8,5’tan %6’ya düştü ve daha da düşmesi olası. Bu güzel haber olsa da, Fed’i %2 hedefinin oldukça gerisinde bırakıyor.
Şimdi, politika yapıcılar can yakıcı yaşam maliyeti ve şok edici bir bankacılık kriziyle boğuşmaya devam ederken, ileride ne olacağı ve sonuçlarının ne olacağı hakkında soru işaretleri yoğun.
“Fed, oyuna girmekte geç kaldığını, enflasyonun beklediklerinden daha kalıcı olduğunu kabul etti nihayet” dedi PNC Finansal Hizmetler Grubu baş ekonomisti Gus Faucher: “Bu yüzden muhtemelen daha önce sıkılaştırmaları gerekirdi” dedi. “Öte yanda, Fed’in agresif bir şekilde faiz artırdığı gerçeği göz önüne alındığında, ekonomi hala çok iyi durumda.”
Büyümeyle ilgili bu noktada tartışma yok. 2022 ABD ekonomisi için cansız bir yıl olsa da 2023, en azından güçlü bir işgücü piyasasıyla sağlam temeller üzerinde başlıyor. Ancak son günler, Fed’in karşısında enflasyon dışında başka bir sorunun daha olduğunu gösterdi.
Tüm bu para politikası sıkılaştırması – oran artışlarında yüzde 4,5 puan ve Fed bilnaçosunda 573 milyar dolarlık daralma (niceliksel sıkılaştırma) bankacılık sektöründe özellikle küçük kurumları vuran önemli sarsıntılar yarattı. Banka iflasları bir an önce durdurulmazsa, mali kırılganlık sorunu enflasyon mücadelesini gölgeleyebilir.
Faiz artırımlarının ‘yan etkileri’
Bleakley Advisory Group’un baş yatırım yetkilisi Peter Boockvar, geçen yılki politika hamlelerinin sonuçları hakkında “Bu döngünün tarihi şimdi daha yeni yazılmaya başlıyor” dedi. “Uzun bir süre sıfırda kaldıktan sonra oranları yükseltmekle kalmayıp, aynı zamanda bunu yapma hızınız porselen dükkanında bir boğa durumları yarattığında, çok fazla tali hasar var.”
“Boğa, yakın zamana kadar hiçbir şeyi devirmeden reyonlarda gezinebiliyordu” diye ekledi. “Ama şimdi raflardan kırık-dökük sesleri geliyor.”
Bir başka deyişle, Fed ve Başkan Jerom Powell, faiz oranlarını belirleyen FOMC’nin toplantısına kalan altı gün içinde kritik bir karar vermek zorunda. Fed, enflasyonun kabul edilebilir seviyelere indiğine tatmin olana kadar oranları artırmaya yönelik vaadini yerine getiriyor mu, yoksa önce mevcut mali durumu değerlendirmek için mola mı verecek?
Faiz artışı bekleniyor
SMBC Nikko Securities’in baş ekonomisti Joseph LaVorgna, “Enflasyonun yüzde 2’ye geri dönmesini bekliyorsanız ve bu düzeye kadar faiz oranlarını artırmakta kararlıysanız, hata yaparsınız,” dedi. “Fed’in önceliği esneklik satın almak olmalı. Para politikasının esnek olduğunu göstermenin en kolay yolu, önümüzdeki hafta ara vermek, bilanço daraltmayı durdurmak ve mali sistemin nabzını ölçmeden yeni adım atmamak”.
Perşembe öğleden sonra, CME Group verilerine göre traderlar politika faizi oranının %4,75-%5 aralığına yükselmesini %80,5’lik bir ihtimalle fiyatlıyor, yani 25 puanlık bir oran artış beklemeye geri döndüler.
LaVorgna, bankacılık sektörü kargaşa içindeyken, güvenin azaldığı bir dönemde bunun kötü bir fikir olacağını düşünüyor.
Faiz artışlarının başlamasından bu yana, Fed verilerine göre mevduat sahipleri bankalardan 464 milyar dolar çekti. Bu, Covid pandemisinin ilk günlerinde yaşanan büyük artışın ardından %2,6’lık bir düşüş, ancak mudiler bankaların sağlamlığını sorgulanmaya başladıkça hızlanabilir.
Eski Başkan Donald Trump döneminde Ulusal Ekonomik Konsey’in baş ekonomisti olan LaVorgna, “Bir politika hatasını diğeriyle düzelttiler” dedi. “Politik miydi bilmiyorum ama bir uçtan diğerine gittiler, bu da iyi değil. Fed’in neyi yanlış yaptığına dair daha dürüst bir değerlendirmesi olmasını isterdim. Ama bunu genellikle kamudan alamazsınız.”
“Yine de, mevcut likidite sorunlarını çözülebilir ve ekonomi bu yıl sert bir durgunluktan kaçınabilirse, Fed’in yanlış adımları çok az zarar vermiş olacak”.
PNC’den Faucher, “Geçen yılın deneyimi ışığında, Powell ve Fed’e yönelik meşru eleştiriler var” dedi. “Yine de, ekonomik konjünktüre uygun şekilde yanıt verdiler ve 2020’de sıkı para politikasının başladığı yeri düşünürsek ekonomi iyi bir yerde.”
Kaynak: CNBC, One year after the first rate hike, the Fed stands at policy crossroads
